شیوع طاعون نشخوار کنندگان در استان مرکزی
عرصه سوم: از حدود دو هفته پیش که خبر شیوع بیماری طاعون نشخوار کنندگان در منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک در رسانه‌ها منتشر شده تا امروز بیش از صدها راس کل و بز وحشی در این منطقه تلف شده‌اند.
به گزارش پایگاه خبری دیده‌بان محیط زیست این بیماری که تنها از راه ارتباط نزدیک نشخوارکنندگان وحشی(کل و بز) و اهلی منتقل می‌شود در زیستگاه‌هایی که دام اهلی و حیات وحش از منابغ مشترک تغذیه می‌کنند به وقوع می‌پیوندد. در این مورد خاص، نزدیکی دام‌های اهلی منطقه هفتاد قله به حیات وحش عامل اصلی انتقال ویروس طاعون بوده و منجر به بروز تلفات گسترده در میان کل و بزها شده است.
متاسفانه باید گفت که این ویروس پس از انتشار تمامی وحوش منطقه را آلوده کرده و معمولا بین ۵۰ الی ۱۰۰ درصد جمعیت حیات وحش در منطقه را از بین خواهد برد. با این حساب ممکن است حداقل نیمی از جمعیت ۱۰۰۰ راسی کل و بز در این منطقه در روز‌های پیش رو تلف شوند.
طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) که به نام «طاعون بز» نیز شناخته می‌شود یک بیماری ویروسی مسری و بسیار خطرناک می باشد که عمدتا گوسفند و بز اهلی و وحشی به آن مبتلا می‌شوند. از علایم این بیماری تب، ترشحات چشم و بینی، التهاب و جراحات دهانی، اختلال تنفسی و سرفه، ذات الریه، التهاب روده ها و اسهال می باشد و در نهایت منجر به مرگ حیوان می شود.
طاعون نشخوارکنندگان کوچک در دام اهلی با روش واکسیناسیون، قرنطینه، معدوم سازی دام های آلوده و گاها معدوم سازی تمام دام های یک گله کنترل می شود اما به دلیل عدم امکان زنده گیری و واکسیناسیون جانوران وحشی، درمان این بیماری در حیات وحش عملا میسر نیست.
بهترین روش پیشگیری از بروز این بیماری در حیات وحش، جلوگیری از ورود دام اهلی به مناطق حفاظت شده و زیستگاه های حیات وحش و واکسیناسیون دام های اهلی در حاشیه زیستگاه ها می باشد.
از جمله اقداماتی که مسئولان محیط زیست منطقه تا به امروز برای کنترل این بیماری انجام داده اند می‌توان به قرنطینه کردن محدوده‌ای به شعاع ۵ کیلومتر در هفتاد قله، ضد عفونی کردن آبشخور‌های منطقه با آهک، واکسیناسیون دام‌های اهلی مطنقه و دفن لاشه های کشف شده به همراه آهک در عمق خاک اشاره کرد.
با وجود تمام این تلاش‌ها باید گفت که احتمالا نجات جمعیت کل و بز وحشی در این زیستگاه حفاظت شده بسیار کم است. از طرفی پروسه معدوم سازی لاشه‌های این حیوانات بسیار زمان بر خواهد بود چرا که شناسایی و کشف این لاشه‌ها در منطقه کوهستانی کاری بس زمانبر و طاقت فرساست.
از دیگر سوی وقوع چنین حوادث تلخی بیش از پیش اهمیت افزایش حفاظت از مناطق تحت کنترل سازمان محیط زیست و منع عبور و مرور دام و طیور اهلی در این مناطع را نشان می‌دهد؛ موضوعی که سال‌هاست به یکی از چالش‌های اصلی محیط بانان با مردم محلی در حاشیه مناطق حفاظت شده و پارک های ملی بدل شده است.
