کارشناسان سازمان محیط زیست می‌گویند وزارت نیرو پذیرفته است برای زنده کردن دو دریاچه ارومیه و هامون، شماری از سدهای منطقه را خراب کند.
به گفته اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در امور طبیعی، وزارت نیرو به این نتیجه رسیده که سدسازی روی رودخانه‌ها باعث خشکی دریاچه‌هایی مانند ارومیه و هامون شده و لازم است شماری از این سدها خراب شوند.
به گفته این کارشناس محیط زیست قرارگیری ایران در منطقه گرم و خشک، آسیب پذیری دریاچه‌هایی مانند ارومیه، هامون، گاوخونی، پریشان و ارژن را بیشتر کرده است. گرمی و خشکی هوا اما تنها عامل نابودی این دریاچه‌ها نیست، بلکه سدسازی نیز تاثیری بسیار مهم در این زمینه داشته است.
به گزارش خبرگزاری برنا، وی گفته است وزارت نیرو اکنون به این نتیجه رسیده که اگر روی رودهای منتهی به دریاچه ارومیه سد نساخته بودند، اکنون این دریاچه زنده بود. در اطراف دریاچه پریشان در استان فارس هم ۸۵۰ حلقه چاه مجاز و ۵۵۰حلقه چاه غیرمجاز کندند که به این دریاچه آسیب فراوان رساند.
به گفته مشاور سازمان حفاظت محیط زیست، در هفته‌های اخیر طرح تخریب سدهای ساخته شده روی رودهای منتهی به دریاچه ارومیه تصویب شد تا بلکه بتوان حدود ۴۰ درصد از این دریاچه را زنده کرد.
کهرم با اشاره به وضعیت دریاچه هامون نیز گفت: “در یک سال گذشته به خاطر مذاکرات پشت پرده بین دولت ایران و افغانستان که از زمان رئیس جمهوری خاتمی شروع شده بود، دولت افغانستان اجازه داد تا آب به دریاچه هامون وارد شود، اما در این میان آب وارد چاه نیمه ها (چاله‌های طبیعی بزرگ) می شد تا این‌که سازمان حفاظت محیط زیست تصمیم گرفت این موانع را از بین ببرد”.
به گفته این مشاور خشک شدن دریاچه‌های ارومیه و پریشان باید درس عبرتی باشد تا از اتفاق مشابه در مورد دریاچه هامون جلوگیری شود. احتمال تخریب سدها برای نجات دریاچه‌های یادشده پیش‌تر از سوی وزیر نیرو نیز بیان شده بود
حمید چیت چیان وزیر نیرو در نخستین ماه‌‌های وزارتش در شهریورماه ۱۳۹۲گفته بود:”اگر از لحاظ فنی و اقتصادی به این نتیجه رسیدیم که دریاچه ارومیه با تخریب یک سد نجات می‌یابد، ابایی از انجام این کار نخواهیم داشت، اما این راه حل، در زمان حاضر برنامه ما نیست.”
در همین رابطه داود رضا عرب سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه در تهران به برنامه محیط زیست رادیو فردا گفته است این بخش از جمله مهم‌ترین دغدغه حسن روحانی در نشست روز یکشنبه با این ستاد بوده است:” آقای روحانی، اهمیت مساله اجتماعی و معیشت مردم را در نظر داشت. این یکی از این مصوبه‌هاست که تقویت معیشت و معیشت جایگزین بتواند یک مقدار بار را از دوش کشاورزی بردارد و صنایع تبدیلی و گردشگری جایگزین، کشاورزی بشوند تا اگر سطح زیر کشت با تغییراتی مواجه شود و بخواهیم آب بیشتری در دریاچه داشته باشیم، مشکلات اجتماعی برای کشاورزان ایجاد نشود.”
فیلیپ میکلین، استاد دانشگاه میشیگان غربی در رشته جغرافی و آب‌شناسی، که زمستان گذشته با دو متخصص آمریکایی دیگر برای بررسی شرایط دریاچه ارومیه به ایران رفته و با برخی از مسئولان این ستاد دیدار داشته، به برنامه محیط زیست رادیو فردا، درباره همین مشکل می‌گوید: “به ما گفته شده و من هم به آن اعتقاد دارم که مهم‌ترین تاثیر خشک‌شدن دریاچه ارومیه بر زندگی اطرافیان، طوفان نمک است. آب خشک می‌شود و نمک روی زمین باقی می‌ماند و وقتی باد کمی می‌وزد، نمک را به اطراف می‌برد و این شرایط برای زمین‌های کشاورزی اطراف مساله‌ساز است. بنابراین اگر دریاچه خشک شود، گرد و غبار و نمک به ساکنان اطراف دریاچه صدمه می‌زند.”
هر چند برخی از متخصصان می‌گویند از آنجایی که حوضه آبریز دریاچه ارومیه در داخل ایران قرار گرفته، مدیریت آب در آن ساده‌تر است اما یکی از مواردی که مسئولان و کارشناسان بر آن تاکید دارند، این است که مقدار زیادی از آبی را که در حالت معمول وارد دریاچه شده، در بالادست برای آبیاری استفاده شده است. جنوب و غرب این دریاچه را زمین‌های کشاورزی فرا گرفته است. چاه‌های غیرمجاز هم یکی مواردی است که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بر تعدادشان اضافه می‌شود و به گفته متخصصان باید کنترل شوند.
