سپردن حفاظت از یک گونه جانوری به یک خانواده سیستانی
عرصه سوم: گروهی از گونه‌های لاک پشت در ایران به دلیل خرید و فروش گسترده تخم‌هایشان به خطر افتاده اند. چاره‌ای که کارشناسان دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان برای این معضل اندیشیده‌اند این است که با تخصیص مبلغی از حساب شخصی خود و پرداخت آن به خانواده ساکن در مجاورت محل تخم گذاری لاکپشت وظیفه حفاظت از تخم‌ها را به آنان بسپارند.
به گفته داوود میرشکاری مدیر کل دفتر زیست بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، کارشناسان این دفتر پس از گفتگو و آموزش یک خانواده ساکن در مجاورت محل تخم گذاری لاک‌پشت‌های سبز ساحل لیپار استان سیستان و بلوچستان، از اعضای خانواده خواستند تا به ازای دریافت ماهیانه مبلغی از سمت کارشناسان این دفتر، مراقبت از لاک پشتهای سبز و تخم‌های آنها طی دوران تخم گذاری را بر عهده بگیرند.
یکی از دلایل اصلی شکار این تخم‌ها در این منطقه فقر و ناآگاهی جامعه بومی و معضل بیکاری در منطقه است. بنابراین به نظر می‌رسد آموزش این افراد و رفع نیازهای معیشتی آنان می‌تواند همزمان به حفظ این گونه جانوری در حال انقراض و به وجود آوردن فرصت‌های شغلی جدید برای ساکنان این منطقه کمک کند.
تجربه سازمان حفاظت محیط زیست و بعضی از سمن‌های فعال در فضای کمابیش بسته و کم تحرک محیط زیست ایران، نشان داده اند که ایجاد درآمد پایدار برای جامعه بومی می‌تواند به حفظ محیط زیست کمک کند. تشویق جوامع محلی برای بکارگیری فعالیت های اقتصادی سازگار با محیط زیست و حذف روشهای مخرب در درازمدت به ایجاد گردشگری پایدار در منطقه با محوریت همین لاکپشت‌ها که گونه‌های کمیاب و در حال انقراضی هستند منجر خواهد شد.
حفاظت از لاکپشت پوزه عقابی از جمله تجربیات موفق در این زمینه است. روستای شیب دراز قشم محل حضور لاک پشتهای منحصر به فرد پوزه‌عقابی است که همه ساله از اواسط اسفند ماه تا پایان خرداد برای تخمگذاری به این سواحل می آیند. به گفته محمد هاشم داخته، مدیر حفاظت محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم در این جزیره احتمال تولد لاک پشت های پوزه عقابی از تخم به ۹۰ درصد افزایش یافته است. این اتفاق نتیجه اقدام «بیژن فرهنگ دره شوری» که ۱۴ سال پیش به عنوان مدیر وقت اداره حفاظت محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم و با مشارکت جامعه محلی موسوم به «ناطوران خمیس»، طرح حفاظت از لاک پشت های پوزه عقابی را کلید زد.
حال در منطقه لیپار وضعیت کمابیش مشابهی وجود دارد و درباره لاک‌پشت‌های سبز با توجه به بازماندگی کم تخم‌های لاک پشتهای دریایی، حدود یک تا دو درصد از نوزادان به لاکپشت بالغ تبدیل شده و جهت زادآوری مجدد به زیستگاه خودشان باز می‌گردند و از این رو حفظ آنها یک ضرورت اساسی است.
البته به جز عوامل انسانی مستقیم و صید تخم های این لاک پشت‌ها عواملی مانند آلودگی های نفتی، تخلیه زباله در سواحل، فاضلاب های شهری، ساخت و ساز در سواحل، تردد شناورها، انفجار جهت اکتشاف منابع، آلودگی حرارتی و عواملی از این دست نیز از تهدیدات اساسی این گونه ها به شمار می‌آیند که رفع همه آنها به نیازمند برنامه جامع زیست محیطی است.
