هفت سین در بلوچستان
عرصه سوم: بلوچ‌ها به عنوان یکی از اقوام ایرانی همچون سایر اقوام ایرانی، نوروز و بهار طبیعت و شکوفایی غنچه‌های آن را گرامی داشته و جشن می‌گیرند.
عبدالسلام بزرگ زاده پژوهشگر بلوچ در این زمینه به هفت سین در بلوچستان می‌پردازد و می‌نویسد بلوچ‌ها از قدیم الایام سفره ای به پهنای وسعت بلوچستان و پر از هفت سین پهن می کردند.
سهر رنگ کنگ: یعنی سرخ رنگ کردن پشم و شاخ گوسفندان با حنا درایام نوروز
سوز نی: نواختن نی توسط چوپانانی که با نواختن سرودهای شاد همراه با ترنم زیبای بهار گوسفندان را به طبیعت سبز و چراگاه های بهاری می‌بردند
سوختن اسپند و‌دود کردن اسپند در لحظه تحویل سال در ظرف مخصوص سفالی به اعتقاد دفع بلا در طول سال
سرودن آواهای جشن بهارگاه و بهارچرانی
سبز کردن سردر منازل با برگ درخت خرما و نهال‌کاری یعنی پاجوش‌ها و نهال‌های درخت خرما که برای آماده سازی کاشت در اسفند ماه دورتادور ریشه آنها را با گونی پوشانده و هر روز چندین بار گونی را با آب خیس می‌کردند یا در کنار جوی آب قنات قرار می دادند تا خشک نشود و هنگام تحویل سال و شروع بهار بزرگترها به عنوان عیدی به کوچکترها می‌دادند تا بکارند.
سرمه سرایی : در قدیم هنگام نوروز زنان سنگ سرمه را می‌سائیدند و برای استفاده در طول سال آماده و در ظرفی به نام سرمه دان نگهداری می‌کردند و به دختران هدیه می‌دادند.
سور کردن: یعنی ختنه پسران را در ایام نوروز هفت شبانه روز جشن می گرفتند و با اجرای رقص محلی دو چاپی و اجرای بازی محلی جی تا پاسی از شب را بیدار بودند ختنه پسران در این ایام دلیل بهداشتی هم داشته زیرا در این فصل هوا معتدل بوده و با توجه به اینکه ختنه با روش های قدیمی و سنتی انجام می‌شد امکان عفونت در هوای بهاری کمتر بود.
از هفت سین که بگذریم در بلوچستان اسم نوروز به عنوان اسم پسر در میان بلوچ‌ها بسیار رایج است در حالی که در بین سایر اقوام ایرانی اسم نوروز در نام‌گذاری پسر نشان کمتر مرسوم است.
به نوشته این پژوهشگر بلوچ، مراسم ایام نوروز و بهار در منطقه سرحد بلوچستان مراسم “هلک لڈّیی” یا “گدام لڈّیی” به معنی خانه تکانی یا جابجایی مکان سکونت و جابجایی سیاه چادرها از منطقه زمستانی به منطقه و چراگاه بهاری وتابستانی است که در ایام بهار برای اینکه به منطقه ای که برای چرای گوسفندان مناسب و چراگاه بهاری آن طایفه است جابجا می‌شوند.
به این ترتیب که طی مراسمی ویژه سیاه چادرها را از منطقه سکونت قبلی جمع آوری و با اجرای مراسم ویژه یعنی جمع شدن تمام افراد قبیله در یک حلقه دایره ای و خواندن آواها و آوازهای مخصوص توسط زنان که در اصطلاح محلی “لیکو” می‌گویند با مضامین وداع و خداحافظی به امید برگشت در سال بعد و دعا برای سردار و ریش سفید قبیله و اجازه گرفتن از وی برای حرکت به سمت چراگاه و مکان جدید بهاری حرکت می‌کنند.
پس از رسیدن به منطقه جدید وچراگاه بهاری مجددا همه دایره وار حلقه می‌زنند و با اجرای مراسم و جشن بهار و اجرای آوازهای دسته جمعی و آواهای مخصوص توسط زنان،”لیکو” با مضامین شاد و توصیف چراگاه و طبیعت سبز آن و مدح سردار و ریش سفید طایفه شروع به برپایی سیاه چادرها می‌کنند.
روز اول بهار تمام کره وخامه هایی را که به روش سنتی تهیه کرده اند به روش محلی با آتش و سه پایه ودیگ مخصوص به روغن حیوانی تبدیل کرده و تفاله وته مانده خامه و کره را با آرد گندم و ذرت خرد شده و خرمایی که از طرف دوستان وآشنایان مکرانی به عنوان هدیه نوروزی و بهاری عیدی فرستاده شده مخلوط کرده و حلوای مخصوص به نام حلوای مَدَر درست می‌کنند که مقداری از این حلوای مَدَر را به عنوان عیدی نوروزی برای دوستان و آشنایان مکرانی خود می‌فرستند.
درایام نوروز مردم سرحد بلوچستان از شیر گوسفندانی که در همان سال برای اولین بار زائیده و پس از اولین شیردهی شیرآنها را جمع آوری و از شیرآنها کشک ویژه ای که مخصوص بهار است و کشک نوروزی می‌گویند برای آشنایان وعزیزان خاص ازجمله به تازه عروس‌ها و تازه داماد و به زنانی که برای اولین بارحامله هستند یا به افرادی از طایفه که قهر بوده اند و تازه آشتی کرده اند هدیه می‌دهند.
یکی دیگر از مراسم نوروزدر منطقه سرحد بلوچستان سوختن اسپند و دود کردن اسپند در روز اول بهار و لحظه تحویل سال به اعتقاد دفع بلا در طول سال و سرودن آواهای بهارگاهی وجشن بهار چرانی است.
مردم بلوچستان در فصل بهار و ایام نوروز همه شاد وخوشحالند و به دنبال بهانه ای برای ابراز شادمانی خود هستند. در همین ایام جشن ختنه سوری پسرها وجشن ازدواج وعروسی‌ها برگزار می‌شود و به مناسبت این جشن‌ها مراسم ویژه رقص محلی دو چاپی هفت شبانه روز اجرا می‌گردد و در این ایام مراسم حماسه سرایی توسط “خنیانگران “و “پهلوانان “در حلقه بزرگان قوم هر شب برگزار و دور آتش چُلدان(شومینه محلی) همه حلقه زده و از “ایزدپاک “در طول سال برای خود و خانواده و فامیل و طایفه روشنایی وگرمی را طلب می‌نمایند.
حماسه سرایان از تاریخ گذشته و دلاور مردی و جانفشانی قوم بلوچ در مقابل بیگانگان می‌گویند و سپس با توصیف وطن و زیبایی طبیعی آن به وصف بهار و نوروز می‌پردازند و در پایان شب پس از حماسه سرایی با شرکت بزرگان قوم رقص محلی دو چاپی اجرا می‌شود.
با آمدن بهار، طبیعت بلوچستان حیات نوی را شروع می‌کند و مردم بلوچ نیز همچون طبیعت سبز سرحد و نخلستان‌های زیبای مکران دل هایشان سبز و بهاری می‌شود و مهر و محبت در جان آدمی زنده می‌شود و انسان از طبیعت سبز بلوچستان و از گُل‌ها و گیاهان دارویی رنگارنگ محلی درس عبرت گرفته و با وحدت و همدلی و دید و بازدید و صله رحم دل‌های خود را جلا داده و زنگار دل و کینه‌ها و تفرقه را از سینه بیرون و با دل‌های صیقل یافته مشغول زندگی پاک در جامعه همراه با ارزش‌های انسانی معنوی شوند.
