پاسخ دولت به یک مطالبه: تدریس زبان کردی در دانشگاه سنندج

عرصه سوم: ایجاد و تدریس رشته زبان و ادبیات کُردی در مقطع کارشناسی در دانشگاه کردستان خبری بود که روزهای گذشته در تیتر بسیاری از خبرگزاری های کشور قرار گرفت. خبری که نشان از آغاز نگاهی نو به حوزه اقلیت‌ها و اقوام در کشور دارد.

سال‌هاست که مطالباتی همچون «تدریس به زبان مادری» و یا «تدریس زبان مادری» توسط گروه‌های مختلف فعال در حوزه اقوام در کشور بیان و پیگیری شده است و البته تا امروز اکثر این مطالبات با نگاه منفی حاکمیت و گاه حتی برخورد های امنیتی همراه بوده است.

در چنین شرایطی آژانس خبری کردپرس با انتشار مصاحبه ای از دکتر بختیار سجادی این نوید را داد که به زودی فرایندی آغاز خواهد شد که می تواند یکی از مهم‌ترین مناقشات قومیتی در ایران را به پایان برساند.

متن کامل مصاحبه کردپرس با رئیس شورای راه اندازی رشته زبان و ادبیات کردی بدین شرح است:
جزئیات پذیرش دانشجو در رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه کردستان 
سنندج-رئیس شورای راه اندازه رشته زبان و ادبیات کُردی در دانشگاه کردستان گفت: با موافقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایجاد و تدریس رشته زبان و ادبیات کُردی در مقطع کارشناسی در دانشگاه کردستان برای سال تحصیلی ۹۵-۹۴ مصوب شده و از مهرماه سال جاری با ورودی ۴۰ دانشجوی روزانه این مهم آغاز می شود.

کردپرس- طبق موافقت و مصوبه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایجاد و تدریس رشته زبان و ادبیات کُردی در مقطع کارشناسی در دانشگاه کردستان محقق شده است و بر اساس دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری سال ۱۳۹۴ سازمان سنجش آموزش کشور، دانشگاه کردستان برای مهرماه سال جاری دانشجو می پذیرد. پذیرش دانشجو در رشته زبان و ادبیات کردی در این دانشگاه برای نخستین بار در ایران و به شیوه علمی و اصولی صورت می گیرد که با تحقق آن یکی از مهمترین انتظارات دیرینه مردم کرد در کشور اجرایی می شود. به مناسبت این موضوع گفتگویی با دکتر بختیار سجادی از اساتید فعال دانشگاهی در حوزه زبان و ادب کردی و رئیس شورای راه اندازه رشته زبان و ادبیات کُردی در دانشگاه کردستان انجام گرفته که به شرح ذیل جهت اطلاع و استفاده علاقمندان، مخاطبان و هموطنان قرار می گیرد.

* در ابتدا بفرمائید چگونه و به چه صورتی ایجاد رشته زبان و ادبیات کُردی در دستور دانشگاه کردستان قرار گرفت. 

– زبان و ادبیات کُردی به مثابه یک رشته دانشگاهی در چندین دانشگاه بزرگ دنیا و مراکز آموزش عالی و آکادمی های برجسته در مقاطع مختلف کارشناسی، ارشد و دکترا تدریس می شود و در ایران اگرچه در دهه های گذشته تلاش های مجدانه و ارزشمندی در زمینه تدریس زبان و ادبیات کُردی از سوی مراکز و مؤسسه ها و انجمن های مختلف در سراسر مناطق کُردنشین کشور صورت گرفته و این زحمات نیز قابل ستایش است و نشان از کوشش و دلسوزی و عشق این عزیزان در جهت رجوع به مبانی فرهنگی و هویتی است اما لازم به ذکر است که تاکنون شاهد ایجاد چنین رشته ای در هیچ دانشگاه و مراکز آموزش عالی در ایران به صورت علمی و آکادمیک و معتبر نبوده ایم و با توجه به غنای زبان و ادب و فرهنگ کُردی و همچنین با رجوع برخی از اصول قانون اساسی کشور که در آنها به صورت صریح و آشکار تدریس سایر زبان ها به غیر از زبان رسمی کشور که فارسی است در مراکز آموزشی را مصوب و به رسمیت شناخته است و همچنین با توجه به مطالبه مردم کردستان در اجرایی شدن این اصول و استفاده و بهره گیری معتبر و اصولی از روشهای تدریس زبان و ادب کُردی این مهم در دستور کار این دانشگاه قرار گرفت.

* تعداد واحدهای این رشته و دانشجویانی که پذیرش می شوند به چه میزان است؟ 

– باید بگویم هر چند در گذشته و به ویژه در این مرکز دانشگاهی تلاشهایی برای ایجاد این رشته صورت گرفته بود اما به دلایلی اجرای آن محقق نشده بود تا اینکه با تلاش و پیگیری مسئولان استان و به ویژه مدیران این این دانشگاه این مهم در دستور کار قرار گرفت و خوشبختانه با موافقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایجاد و تدریس رشته زبان و ادبیات کُردی در مقطع کارشناسی در قالب ۱۳۶ واحد عمومی، پایه ای، اصلی و تخصصی برای سال تحصیلی ۹۵-۹۴ مصوب شده و انشاء الله از مهرماه سال جاری با ورودی ۴۰ دانشجوی روزانه این مهم شروع به فعالیت می کند.

* در ارتباط با سر فصل و دروس این رشته می شود توضیحاتی بدهید؟ 

– مشخصات کلی، برنامه و سرفصل دروس همراه با فهرست منابع اولیه و ثانویه و همچنین دروس پیشنیاز در قالب برنامه دوره کارشناسی زبان و ادبیات کُردی در زیر مجموعه گروه آزمایشی علوم انسانی مصوب ۴۸۸مین جلسه شورای گسترش آموزش عالی به روی سایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفته و کلیه موارد و اصل ها و بندهای آن به تفصیل شرح داده شده است.

* به چند مورد این دروس و سرفصل ها می شود اشاره بکنید؟ 

– در این رشته ۹ درس پایه ای مانند: دستور زبان کُردی، آواشناسی و واج شناسی، پیشینه ی زبان کُردی، لهجه شناسی، مرجع شناسی و…، ۳۰ درس اصلی مانند: متون ادبی نظم و نثر کلاسیک و معاصر، ادبیات شفاعی و فلکلور، ادبیات تطبیقی، تأثیر قرآن در ادبیات کُردی و… و ۱۴ درس تخصصی مانند: تاریخ ۱ تا ۴ ادبیات کُردی، سبک های ادبی در ادب کُردی، نقد ادبی در ادبیات کُردی، ادبیات داستانی در ادبیات کُردی و… می شود اشاره کرد.

* نحوه پذیرش دانشجو در این رشته به چه ترتیبی است؟ 

– پذیرش دانشجو در این رشته مانند پذیرش در سایر رشته های گروه آزمایشی علوم انسانی است و باید علاقمندان و داوطلبان پس از اخذ دیپلم با ثبت نام در آزمون کنکور سراسری و بعد از قبولی می توانند انتخاب رشته بکنند و با کد رشته محل ۱۰۵۲۵ آن را انتخاب کرده و قبول شوند. همه داوطلبان هموطن در هر کجای سراسر ایران و حتی اتباع ایرانی خارج از کشور نیز می توانند ثبت نام کرده و در این رشته ادامه تحصیل دهند.

لازم به ذکر است که کلیه واحدهای این رشته در سامانه دانشگاه کردستان کدگذاری شده اند تا دانشجویان جدیدالورود در هنگام انتخاب واحد مشکلی نداشته باشند و طبق اطلاعیه سازمان سنجش کشور داوطلبان فرصت دارند از ۵ تا ۱۰ مردادماه جاری فرم انتخاب رشته را تکمیل و ارائه دهند و برای اطلاعات بیشتر می توانند به سایت سازمان سنجش آموزش مراجعه کنند.

* برای تدریس و تحقق این رشته در دانشگاه کردستان نحوه انتخاب اساتید به چه صورتی بوده و چه اقداماتی انجام شده است؟ 

– فعلاً شورای ۹ نفره ای تشکیل شده که متشکل از اساتید دانشکده ادبیات و زبان های دانشگاه کردستان هستند که ۳ نفرشان از گروه زبان و ادبیات فارسی، ۳ نفرشان از گروه زبان و ادبیات عربی و ۳ نفر دیگرشان از گروه زبان شناسی و زبان انگلیسی می باشند و این شورا به عنوان متولی و هیئت علمی این رشته انتخاب شده اند و همچنین خارج از دانشگاه کردستان نیز افرادی توانمند، متخصص، دلسوز و متعهد در این حوزه وجود دارند که برای بهتر اجرایی شدن این مهم از همکاری آنها بهره گرفته می شود. البته نباید این نکته را فراموش کرد که این گروه و شورای تشکیل شده مستقل بوده و زیرگروه و وابسته به هیچ گروه آموزشی دیگری نیست و هرگونه اقدام و تصمیم گیری در راستای انتخاب اساتید و منابع توسط این شورا انجام می گیرد.

* برای بهتر اجرایی شدن و تدریس مناسب تر رشته زبان و ادبیات کُردی در دانشگاه کردستان با دیگر مراکز فعال در این حوزه و بالعکس چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است. 

– انشاءالله در آینده نزدیک بتوانیم اقدام به جذب نیروی جدید متخصص تر و باتجربه در این حوزه بکنیم و همچنین در آینده با همکاری دانشگاههای اقلیم کردستان عراق که در این حوزه ها تجربه و توان ارزشمندی دارند بهره بگیریم و لازم است بگویم در کردستان ایران منابع ارزشمندی در عرصه زبان و ادب و فرهنگ کُردی وجود دارد و نیروهای توانمند و باتجربه ای در این حوزه مشغول به فعالیت هستند که تعداد زیادی از آنها از اساتید و همکاران دانشگاه کردستان هستند که می شود این تجارب و توانمندی را هم به بیرون از استان و کشور منتقل کرد و تأثیر مثبت و سازنده ای بر روی مراکز دانشگاهی در سایر کشورها به ویژه اقلیم کردستان عراق گذاشت که در دستور و اولویت های کاری ما قرار گرفته است. زیرا مقدمات و اقدامات لازم و اولیه فراهم شده و به دلیل پتانسیل ها و توانایی ها و نیروی انسانی کارآمد منطقه و ظرفیت‌های خوبی که در دانشگاه کردستان وجود دارد سعی ما بر این است که تدریس رشته زبان و ادبیات کُردی در این دانشگاه با کیفیت‌تر از سایر دانشگاه‌های جهان باشد و باید تلاش کنیم که ارتقای کیفیت علمی علاوه بر پیشرفت در مباحث آموزشی و پژوهشی که از ضروریات و وظایف اصلی دانشگاه‌ است مورد توجه جدی تری باشد و برای تحقق آن تلاش خواهیم کرد تا زمینه توسعه و پیشرفت کشور و به ویژه منطقه را بهتر و بیشتر فراهم کنیم.

آقای سجادی اگر نکته یا سخنی برای پایان دارید بفرمائید؟

–در پایان باید بگویم که برای تحقق این مهم جا دارد از تلاش ها و کوشش های آقای زاهدی استاندار محترم کردستان و معاونین وی، دکتر اخلاقیان رئیس محترم دانشگاه کردستان، دکتر سی و سه مرده معاون آموزش این دانشگاه، دکتر قادرزاده رئیس مرکز پژوش های کردستان شناسی دانشگاه کردستان، و همچنین رئیس و اعضای هیئت علمی دانشکده ادبیات و زبان های خارجی این دانشگاه و همه اساتید، پژوهشگران و محققان و فعالان فرهنگی و ادبی و تمام کسانی که به هر نحوی ما را همراهی و همکاری کردند تقدیر و سپاسگزاری بکنم و از توجه خبرگزاری کردپرس به فرهنگ و زبان کُردی و به ویژه این موضوع نیز قدردانی می کنم.