عرصه سوم-محمدرضا سرداری: جامعه مدنی در کردستان به باور بسیاری از فعالان کرد از شرایط ویژه و پیچیده ای بر خوردار است. محاط شدن این منطقه در میان چهار کشور قدرتمند در کنار برخی مطالبات استقلال طلبانه و یا فدرالیسم، فعالیتهای مدنی برای مطالبه حقوق قومی در سالیان دراز در کنار مشکلات اجتماعی و فرهنگی خاص این منطقه، جامعه مدنی در این مناطق را نیز دستخوش این شرایط کرده است.