گزارشی از بازداشتگاه ورزا
برخورد با دختران و زنان جوان در خیابان‌های شهر به بهانه مبارزه با بدحجابی بار دیگر به بهانه فرا رسیدن فصل گرما آغاز شده است. گزارش‌های رسیده از نقاط مختلف کشور نشان می‌دهد که پلیس امنیت بار دیگر با بازداشت زنان به شیوه‌های تحقیرگونه در تلاش است تا وضعیت حجاب در کشور را کنترل کند. اما غنچه قوامی یکی از دختران بازداشت شده به اتهام بدحجابی، پس از آزادی گزارش متفاوتی از آن چه گذشته است را در فیس بوک خویش منتشر کرده است.
این دختر جوان گزارش خویش را این گونه آغاز می‌کند: “غنچه قوامی،فرزند هوشنگ، شماره شناسنامه ۵٧٨۴، متهم بدحجابی شماره ٩١ امروز، ١٧ خرداد ١٣٩٣ هستم. وارد سالن که می‌شوم جا می‌خورم. اکثر چهره‌ها خندان و خون سردند و خبری از زنان و دختران گریان و مضطرب، که تا چند سال پیش به وفور در وزرا دیده می شد نیست. یکی در نهایت آرامش خوابیده است، دیگری کتاب می خواند. دو دوست قدیمی که بعد از مدت ها همدیگر را اینجا پیدا کرده اند یکدیگر را بغل می کنند و سرخوشانه مشغول گفت و گو می شوند. دختری که برگه خروجش را گرفته و آماده رفتن است می‌گوید دوست پسرش آمده دنبالش، رژ لب صورتیش را تجدید می کند و از سالن خارج می شود.”
غنچه سپس به بگو مگوهای میان دختران و زنان حاضر در بازداشتگاه وزرا با ماموران اشاره می‌کند و می‌نویسد: “ماموری که مسئول گرفتن موبایل هاست هر از گاهی داد می زند و حرص می خورد. یکی از دخترها با خنده می گوید خانم حرص نخور پوستت خراب میشه، موهات سفید میشه، حیفه. مامور موبایل به زن دیگری تذکر می دهد که بنشیند. زن می گوید: نمی خوام بشینم، به تو چه!” مامور گرفتن تعهد نیم ساعتی یک بار چنان ضجه‌هایی می زند که تارهای صوتیش چشم را کور می کند. کسی از او حساب نمی‌برد و برای همین کلافه است. یکی از زن ها لفظی با او درگیر می‌شود . دختری با صدای بلند به او می گوید آنقدر داد بزن تا سکته .کنی
دختر نوجوانی که ١٨ سالش هم نیست با مامور موبایل بگو مگو می‌کند. مامور می‌گوید: “تو” نه منو باید “شما” خطاب کنی. دخترک می گوید: “همانطور که خطابم می کنی خطابت می کنم.
غنچه از سوی دیگر حال و روز زنی را تصویر می‌کند که گریان است چون نگران کودک شیرخواره اش است. زنی باردار نیز آنجاست که حال فیزیکی چندان خوشی ندارد.
غنچه سپس روایت برخورد ماموران با خودش را روایت می‌کند:” مامور برگه خروج اسمم را صدا می زند. تا به او برسم چند باری اسمم را فریاد زده است: “غنچه تویی؟ کری؟ چرا داد نمی‌زنی بفهمم اینجایی؟
من:شغل و وظیفه تو داد زدنه من لزومی نداره داد بزنم
او: به شغل من تیکه میندازی؟ من به شغلم افتخار می کنم. به خودم می بالم که مامور پلیس امنیت این کشورم
من: “برای شغلت احترامی قائل نیستم، اما دلم براتون می سوزه. ما اینجا نهایتا چند ساعت وقت تلف می‌کنیم، حرف می‌زنیم، کتاب می‌خونیم، نگاه کن داریم می‌خندیم، شمایید که اینطور حرص می‌خورید واعصاب و حنجرتون رو هدر می‌دید.
او: یادت نره کارت گیر منه، حالا برو بشین ببین کی می ری بیرون
غنچه ادامه می‌دهد: برگه ام را نمی دهد.با خیال راحت می‌روم پی کارم. از اعتماد به نفس، شجاعت و مقاومت زن‌ها چنان به وجد آمده‌ام که بدم نمی آید بیشتر بمانم و اتفاقات را ثبت کنم.
او سپس به گفت و گوی دو مامور درباره تنها زن ترنسکشوالی که در میان آنها است اشاره می‌کند که با تمسخر می گویند:”دیدی مانتوی کوتاه قرمز پوشیده بود؟ رد که می‌شد بهش گفتم أأی، گفت چیه مگه تا حالا دوجنسه ندیدی؟ منم گفتم چرا دیدم ولی به چندشی تو ندیدم” و با هم می خندند”.
گزارش غنچه از آن چه در وزرا گذشته است از عکسبرداری ماموران از متهمین بدحجابی ادامه می‌یابد: “مامور عکاسی از “متهمین بد حجابی” به نوبت عکس می گیرد. باورم نمی‌شود که عده‌ای با خنده جلوی دوربین می‌روند. انگار که برای عکس یادگاری. از تصور قیافه کسی که بعدا این عکس ها را نگاه می‌کند خنده‌ام می‌گیرد. دختر بغل دستی می‌گوید: “ما که حجابمون عقب تر اگه نره به هیچ وجه حتی یک سانت هم جلوتر نمیاد. کاش دوربینش را می شکوندیم”
وضعیت جسمانی غنچه البته مساعد نیست. دو روز است که نخوابیده و از صبح جز یک چایی چیزی نخورده است. احساس می‌کند فشار خونش افت کرده است. به سختی از طریق مامورها به مادرش پیغام می‌دهد که چیزی برایش بفرستد. اما مامور برگه خروج نمی گذارد خوراکی‌ها به دستش برسد.
نیم ساعت می‌گذرد تا اینکه مامور زن صدایش می‌کند:”فقط به احترام پدرت گذاشتم بری. غنچه بی‌محابا در پاسخ به او می‌گوید:”طرف تو من بودم که همچنان احترامی برات قائل نیستم، در ضمن شیفتت تمام شده و می خواهی از ما خلاص شوی اگرنه مطمئنم احترام پدری که من را بزرگ کرده را عمرا نمی فهمی”.
صدای فریاد دختری از بیرون سالن می آید. عنچه می‌شنود که ماموران مرد با او درگیر شده‌اند. دختر ساختمان را روی سرش گذاشته است. دو مامور او را به داخل سالن می آورند. هم چنان فریاد می زند: “مامان منو به خاطر بد حجابی گرفتین؟ … ، مامان ۵٠ ساله من رو؟زن ۵٠ ساله رو …”
غنچه بیرون می‌آید. مادرش بیرون پشت در ایستاده. ١ ساعت قبل با سرهنگی درگیری لفظی پیدا کرده است. گویا سرهنگ به دختری اشاره کرده و گفته :” نگاه کنین، نصف سینه هاش بیرونه” مادرش هم می‌گوید به چه حقی به سینه‌های مردم زل می‌زند. سرهنگ می گوید:” وقتی دخترت را تحویلت ندادم می‌فهمی چطور باید حرف بزنی” مادر غنچه هم می‌ترسد و بیرون می‌ایستد.
پدر و مادری که ماموران، دخترشان که قصد فرار داشته را کتک زده‌اند،خیال کوتاه آمدن ندارند. ساعت کاری ماموران تمام شده و کم کم بیرون می‌آیند، پدر و مادرهای نگران پشت در، با صدای بلند هر چه می خواهند نثارشان می کنند: “یک روز به دست و پای تک تک ما می افتید”.
نغمه می‌نویسد که بارها در مقابل بزرک نمایی فمینیسم روزمره زنان ایرانی و اغراق در بازنمایی آن به عنوان شکلی از مبارزه اجتماعی موضع گرفته است. چرا که این بزرگ‌نمایی ضرورت تحرک های جمعی مستمر، استراتژیک و سازماندهی شده را نادیده می گیرد.
عنچه سرپیچی زنان از سیاست های حکومتی را در خلال فعالیت‌های روزمره، عامل شکل گیری هویت‌هایی می‌داندکه زمینه را برای ایجاد کنش‌های جمعی در فرصت‌های مناسب فراهم می‌کند.
به باور غنچه مقاومت‌های پراکنده و عموما احساسی، فارغ و فراتر از نیت آنها، مهمترین ابزار ایجاد هویت‌های جمعی است.
