کدخدایی تنها حقوقدان اصفهانی شورای نگهبان نیست که دانش آموخته انگلستان است،‌ این شورا عضو دیگری دارد که او نیز همچون سخنگوی شورای نگهبان، از اصفهان آمده و دانش آموخته انگلستان است. «فضل الله موسوی» عضو حقوقدان شورای نگهبان همچون همکارش عباسعلی کدخدایی، هر دو  پس از تحصیل در انگلستان به عضویت هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران در آمده‌اند. فضل الله موسوی در تیم حقوقی احمدی نژاد حضوری فعال داشته و از چهره‌های شناخته شده حامی اوست.




فضل الله موسوی در سال ۱۳۳۲ در خانواده ای مذهبی در شهر اصفهان متولد شد. او تا پایان تحصیلات متوسطه در اصفهان بود و در سال ۱۳۵۰ موفق شد دیپلم خود را در رشته طبیعی در این شهر دریافت کند. تلاش های او برای ورود به رشته پزشکی بی نتیجه ماند لذا با دریافت پذیرش از دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۱، راهی دانشکده حقوق این دانشگاه شد تا در رشته حقوق تحصیل کند. 

با وجود اینکه دوران تحصیل فضل الله موسوی، در دانشگاه تهران، با اوج گیری فعالیت های انقلابیون همراه بود ولی هیچ اطلاعاتی از مشارکت او در برنامه‌های انقلاب ۵۷ در دسترس نیست. اطلاعات موجود در فضای آنلاین اثری از مشارکت او نه تنها در انقلاب ۵۷، بلکه در جنگ میان ایران و عراق نشان نمی‌دهد. 

موسوی تحصیلات خود را تا مقطع فوق لیسانس در رشته حقوق خصوصی در دانشگاه تهران ادامه می‌دهد و در سال ۱۳۶۴، زمانی که جنگ ایران و عراق به اوج رسیده بود، راهی انگستان می‌شود تا پس از فراگیری زبان انگلیسی، در رشته حقوق کار تحصیل کند. او در این خصوص می‌گوید: «ابتدا مدتی برای یادگیری زبان و سپس تحصیل در کالج کوئین مری و کار کردن با استادی که در رشته‌ی حقوق کار در آنجا منحصر به فرد بود در شهر لندن مشغول شدم. پس از مدتی آن استاد به فلورانس ایتالیا رفت و سپس با مکاتباتی که با دانشگاه‌های مختلف داشتم از دانشگاه لیورپول در رشته حقوق بین الملل پذیرش گرفتم.»

موسوی در سال ۱۳۷۰ از رساله دکترای خود دفاع کرده و به ایران بازمی‌گردد. او بلافاصله در سال ۱۳۷۱ جذب هیات علمی دانشگاه تهران می‌شود.





فضل الله موسوی از سال ۱۳۷۳ علاوه بر تدریس در دانشگاه تهران، فعالیت‌های اجرایی خود را با عنوان معاون آموزشی و سرپرست تحصیلات تکمیلی دانشکده حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد. فعالیت‌های او تا سال ۱۳۸۱ عمدتا محدود به دانشکده حقوق دانشگاه تهران بود اما از آن به بعد با عضویت در کمیته حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضویت در کمیسیون حقوق بین‌الملل  شورای عالی توسعه قضایی وابسته به قوه قضائیه، به حاکمیت نزدیک شد. آیت الله هاشمی شاهرودی رئیس وقت قوه قضاییه او را برای تصدی کرسی حقوقدان شورای نگهبان به مجلس ششم معرفی کرد. غلامحسین الهام دیگر حقوقدان معرفی شده قوه قضاییه به مجلس بود. الهام که می‌دانست شانسی برای گرفتن رای اعتماد از مجلس اصلاح طلب ششم ندارد، در نطقی به حمایت از فضل الله موسوی پرداخت و گفت: «مي‌دانم كه به من راي نمي‌دهيد، اما لااقل به آقاي موسوي راي بدهيد.» اما مجلس ششم نه به الهام و نه به موسوی که مورد حمایت فراکسیون پیروان خط امام و رهبری هم قرار گرفته بود، رای نداد تا او از ورود به شورای نگهبان باز بماند.




فضل الله موسوی را باید از جمله چهره‌هایی معرفی کرد که با پرچم احمدی نژاد به قدرت راه یافتند چرا که او بی آنکه فعالیت سیاسی و انقلابی خاصی داشته باشد، در سال ۱۳۸۳ در لیست انتخاباتی آبادگران به رهبری محمود احمدی نژاد، قرار گرفت و راهی مجلس هفتم شد. قلع و قمع اصلاح طلبان در انتخابات مجلس هفتم و رد صلاحیت جمع کثیری از چهره‌های اصلاح طلب از جمله ۸۰ نماینده وقت مجلس شورای اسلامی (دوره ششم)، بخشی از اصلاح طلبان را به تحریم انتخابات کشاند تا در غیاب آنها ائتلاف تازه شکل گرفته «آبادگران» اکثریت مجلس هفتم و اکثریت کرسی‌های شهر تهران را از آن خود کنند. فضل الله موسوی در چنین فضایی وارد مجلس شد و بر کرسی نایب رئیسی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس تکیه زد.

او همانطور که انتظار می‌رفت، در مجلس هفتم از جمله حامیان سرسخت محمود احمدی نژاد بود. او در نطقی در حمایت از احمدی نژاد می‌گوید: «رئیس جمهور (احمدی نژاد) برای رعایت عدالت، حمایت از طبقه محروم، فروش سهام عدالت و … را در دستور کار خود قرار داده است و حال ما با دولتی اینچنین که با حمایت قاطع مردم سر کار آمده و با انرژی زیاد و تصمیم قاطع برای انجام کارها پا به میدان نهاده و پیوسته مورد تایید مقام معظم رهبری قرار گرفته است، چگونه رفتاری باید داشته باشیم.»

فضل الله موسوی با اتمام دوره نمایندگی‌اش در مجلس هفتم، به تیم حقوقی محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت پیوست. احمدی نژاد او را به عنوان عضو هیات نظارت بر حسن اجرای قانون اساسی منصوب کرد. او همچنین به ریاست کمیته حقوق دفتر گسترش وزارت علوم تحقیقات و فناوری رسید و با حکم فرهاد رهبر، رئیس وقت دانشگاه تهران به ریاست دانشکده حقوق دانشگاه تهران منصوب شد.

در حالی‌که همگان از رابطه نزدیک موسوی و احمدی نژاد خبر داشتند، احمد جنتی دبیر شورای نگهبان او را در سال ۱۳۸۷ به عضویت هیات مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ منصوب کرد. انتخاباتی که احمدی نژاد رئیس جمهور وقت، یکی از کاندیداها بود. انتخاباتی که سلامت آن از سوی شماری کثیری از رای دهندگان مورد پرسش قرار گرفت و ماه‌ها خیابانهای تهران و برخی شهرستانها شاهد اعتراضات عمومی به سلامت انتخابات بود.

فضل الله موسوی که صلاحیت‌اش برای ورود به شورای نگهبان مورد تایید نمایندگان مجلس ششم قرار نگرفته بود،‌ یک‌بار دیگر در سال ۱۳۹۵ از سوی صادق لاریجانی رئیس وقت قوه قضاییه به مجلس دهم معرفی شد تا به عضویت شورای نگهبان در آید. در این دوره او موفق شد رای اعتماد مجلس را جلب و به شورای نگهبان راه یابد. او در نطق خود در مجلس گفت: «پیروزی مستضعفین بر مستکبرین هدف جمهوری اسلامی ایران است و هرگونه انحصار طلبی در قانون اساسی نفی می‌شود. همچنین سرنوشت مردم را باید به دست خودشان سپرد و صالحان عهده‌دار اداره جامعه شوند و مبنای کار نیروهای مسلح و ارتش و شورای نگهبان باید جهاد در راه خدا باشد.»




ریاست دوباره فضل الله موسوی بر دانشکده حقوق دانشگاه تهران که با حکم فرهاد رهبر ریاست وقت این دانشگاه محقق شد، با اتفاقاتی همراه شد که کمتر در این دانشکده سابقه داشت. اخراج برخی اساتید خوشنام از جمله دکتر هادی سمتی مشاور محمد خاتمی و صدور حکم بازنشستگی جمعی از اساتید پرسابقه و به نام این دانشکده از جمله دکتر آشوری، دکتر عراقی، دکتر ممتاز، دکتر صفایی و دکتر رهامی، پرحاشیه ترین اقدام سیاسی فضل الله موسوی در دانشکده حقوق بود. او در این خصوص می‌گوید: «چرا انقدر به مقام بازنشستگی توهین می‌کنند؟ مگر بازنشستگی جرم و گناه است که اگر کسی بازنشسته شد ننگ و عار تلقی می‌شود؟ استادی که بازنشسته می‌شود با کوله باری از تجربیات و علمش می‌توان از او استفاده کرد. می‌تواند کتاب و مقاله بنویسد، در همایش‌های مختلف شرکت و حتی تدریس کند. اما با افزایش سن از لحاظ جسمی کم می‌آورد. من آن انرژی را که ۲۰ سال پیش داشتم الان ندارم. تدریس در کلاس انرژی می‌خواهد و به همین خاطر طبیعی است که مقررات بازنشستگی در هر کشوری وجود دارد. بعد هم با رفتن آنها نیروهای جوان تری می‌آیند. بنابراین بازنشستگی عیب نیست، یک افتخار است.»

مرگ یک دانشجوی دوره دکترا بعد از خروج از دفتر کار فضل الله موسوی در دانشکده حقوق، خبر پرحاشیه دیگری بود که او سعی کرد آن را بی ارتباط با مسایل دانشکده بداند حال آنکه هم کلاسی‌های او و رسانه‌ها آن را خودکشی قلمداد کردند. در اسفند ۱۳۹۳صادق زیباکلام در نامه ای به فضل الله موسوی در خصوص مرگ حسین خجسته‌نیا دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی می‌نویسد: «محلي که ايشان فوت مي‌شوند دفتر جنابعالي در آنجا واقع است و هيچ بخش ديگري از دانشکده در آن قسمت وجود ندارد» زیبا کلام با اشاره به اینکه تنها افرادی که می‌توانند توضیح دهند مسئولین دفتر موسوی هستند می‌گوید « بالطبع نمي‌توان از آنان انتظار داشت روايتي مغاير با آنچه شما مي‌فرماييد ارائه دهند.» 




عمده فعالیت های اجرایی فضل الله موسوی به فعالیت‌های دانشگاهی محدود می‌شود ولی او علاوه بر اشتغال در دانشگاه در دستگاه‌های مختلف حکومتی به فعالیت های حقوقی اشتغال داشته و دارد. اهم فعالیت های اجرایی او به این شرح است:

  • عضو حقوقدان شورای نگهبان، از سال ۱۳۹۵ تاکنون
  • رئیس کمیسیون حقوقی ستاد نقشه جامع علمی کشور در شورای عالی انقلاب فرهنگی 
  • عضو هیات نظارت بر حسن اجرای قانون اساسی در دولت محمود احمدی نژاد
  • نماینده مردم تهران و نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی در مجلس هفتم
  • عضو گروه دوستی پارلمانی ایران و فلسطین و ایران و فنلاند
  • رئیس کمیته حقوق دفتر گسترش وزارت علوم تحقیقات و فناوری دولت احمدی نژاد
  • عضو هیات مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم و میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری در انتخابات سال ۱۳۸۸
  • عضو کمیسیون حقوق بین‌الملل  شورای عالی توسعه قضایی وابسته به قوه قضائیه (دوره ریاست هاشمی شاهرودی)
  • عضو هیات منصفه دادگاه مطبوعات بین سالهای ۸۸ تا ۹۰
  •  کمیته حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی
  • رئیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد و هاشمی رفسنجانی



۱- اساس تشکیل رژیم صهیونیستی غیر قانونی و سقوط این رژیم در آینده نزدیک حتمی است.

۲- به برکت سوال‌های او (احمدی نژاد) ساختگی بودن هولوکاست برای متفکرین اروپایی بیشتر مطرح شد.

۳- نامه احمدی نژاد به جورج بوش، شجاعانه، تاریخی و حکمت آمیز بود که از اهمیت خاصی برخوردار است.

۴- رسالت قانونی شورای نگهبان و سایر نهادها عینیت بخشیدن به اقتدار نظام و همچنین حفظ حقوق انسان‌ها است.

۵- شورای نگهبان نباید صرفا جنبه نظاره گر داشته باشد بلکه باید نظارت عملی باشد تا به یقین برسد و بتواند حق الناس را حفظ کند به نحوی که داوطلبانی که صلاحیت دارند بیهوده رد نشوند یا کسانی که صالح نیستند بیهوده احراز و به ناحق وارد جایگاه های مهمی مانند ریاست جمهوری نشوند. (دفاع از نظارت استصوابی شورای نگهبان در انتخابات)

۶- حقوق بین الملل به مفهوم امروزی آن بیش از ۱۵۰سال نیست که جلوه گر شده است. اما در تمدن اسلامی، توجه به  گنجینه ها و ذخایر ارزشمندی که از طریق قرآن و روایات اهل بیت (ع) بیان گردیده است؛ به طور مثال خطبه‌ای که پیامبر اکرم(ص) در زمان شروع جنگ برای نظامیان می خواندند و مسائل مربوط به  حقوق بشردوستانه و همچنین مسائل مربوط به حقوق محیط زیست را در آن بیان می فرمودند و یا خطبه های امام علی (ع) نسبت به نظامیان و همچنین مسائل حقوقی که در کتاب هایی مثل رساله حقوق امام سجاد(ع) بیان شده در مورد مسائل حقوق از قبیل حقوق والدین ، استاد ، خداوند ، دوستان و… . به علاوه در فقه اسلامی برخی علما کتابهایی تحت عنوان” سیر” نوشته اند  که یکی از آنها متعلق به محمد شیبانی در حدود ۱۰۰۰ سال قبل تألیف شده است و دربردارنده ی مسائل مهم حقوق بین الملل است.

۷- باید به دنبال آن علوم انسانی برویم که بر مبنای مبانی اسلامی ما باشد.




عرصه سوم به هیچ اطلاعاتی از وضعیت خانوادگی و روابط فامیلی فضل الله موسوی دست نیافت.