عرصه سوم- یکی از نتایج اسفبار سرکوب جنبش مدنی مردم درایران پس از آخرین انتخابات ریاست جمهوری درسال 1388 آغاز موج جدید مهاجرت و اجبار به ترک کشور بود. اما تا کنون درمورد چگونگی و گستردگی آن اطلاعات کاملا دقیقی ارائه نشده بود. ارائه آمار جدید سازمان ثبت احوال درباره آخرین موج مهاجرت درسال گذشته درواقع تأیید رسمی مقامات دولتی بر وجود و تشدید بحران عمیق سیاسی و اجتماعی درایران است. بحرانی که باردیگر هزاران شهروند ایرانی کارآمد، متخصص و هنرمند را مجبور به جلای وطن کرده است. محسن کرمی معاون امور استاد هویتی سازمان ثبت احوال با ارائه آمار مربوط به مهاجرت اعلام می‌کند که تنها درسال 1390 نزدیک به دومیلیون ایرانی از کشور مهاجرت کرده اند.
اکثریت این مهاجرین به گفته دست اندرکاران افرادی از طبقه متوسط و کسانی هستند که به دلایل مختلف دیگر قادر و حاضر به زندگی درایران نیستند. شهروندانی که با داشتن پشتوانه علمی، هنری و اقتصادی سرخورده از نداشتن یک زندگی انسانی و برای ساختن آینده خود و فرزندانشان کشور را ترک می کنند. «فرار مغزها» عبارتی است که اغلب دربحث مسائل مهاجرت شنیده و خوانده می شود. فرار مغزها از پیامدهای اصلی نابسامانی سیاسی و اجتماعی در سه دهه گذشته است. اکنون هزاران ایرانی تحصیل کرده و متخصص در دنیای غرب زندگی می کنند و روند گریز از مملکت همچنان ادامه دارد.
به گفته صاحب نظران این تنها جوانان، تجار و یا هنرمندان نیستند که برای تحصیل و یا پیشرفت فردی و اقتصادی کشور را ترک می کنند. بلکه بخش بزرگی از مهاجرین ایرانی برای فرار از تبعیضات سیاسی، قومی، دینی و جنسیتی ناچار به ترک سرزمین مادری خود هستند. بیکاری، نداشتن آزادی‌های فردی و اجتماعی، سرکوب گروه‌های دگر اندیش، ناامیدی و نداشتن آینده‌ای روشن از مهمترین دلایل سر‌خوردگی جوانان در ترک کشور است.
محسن کرمی، معاون امور اسناد هویتی سازمان ثبت احوال با ارائه آمارجدید درمورد مهاجرت گفته است که : «دردو سال گذشته، آمریکا مقصد نخست مهاجران ایرانی و پس از آن امارات متحده عربی و بریتانیا، مقصد دوم و سوم بیشترین مهاجران ایرانی بوده است.
در گزارش رادیو فردا دراین باره می‌خوانیم که:
” به گزارش خبرگزاری کار ایران، ایلنا، آقای کرمی روز شنبه گفت: « بيشترين مهاجرت ایرانی ها به کشور ايالات متحده آمريکا با فراوانی يک ميليون و ۴۰۰ هزار نفر در سال ۹۰ صورت گرفته و پس از آن کشور کشورهای امارات متحده عربی با ۸۰۰ هزار مهاجر در رتبه دوم قرار دارد.»
وی افزود: «دو کشور بریتانیا و کانادا با ۴۱۰ هزار مهاجر در رتبه سوم قراردارد و کشورهای آلمان، فرانسه، سوئد، استراليا، ترکيه، هلند، مالزی، هند و بلژيک در رتبه‌های بعدی مهاجرت ایرانیان، قرار دارد.»
وی افزود: «دو کشور بریتانیا و کانادا با ۴۱۰ هزار مهاجر در رتبه سوم قراردارد و کشورهای آلمان، فرانسه، سوئد، استراليا، ترکيه، هلند، مالزی، هند و بلژيک در رتبه‌های بعدی مهاجرت ایرانیان، قرار دارد.»
نادر وهابی، استاد جامعه شناسی در دانشگاه پاريس و دانشگاه لی يژ در بلژيک و کارشناس «مهاجرت در تاريخ معاصر ايران» پیشتر در گفت وگو با رادیو فردا، به موج های متفاوت مهاجرت از ایران اشاره کرده و آخرین موج گسترده را، «مهاجرت برای کسب دانش» خوانده بود.
آقای وهابی گفته بود: «در طول ۳۰ سال گذشته چند موج مهاجرت از ایران داشته ايم که به طور مختصر می توان گفت موج اول سياسی بود، موج دوم اجتماعی، فرهنگی بود، موج سوم اقتصادی و موج چهارم به اقليت های قومی مثل هموطنان کرد، بلوچ ، آذری مربوط است. موج پنجم اقليت های مذهبی است مثل بهايی، کليمی، اهل تسنن و اهل حق و موج ششم مهاجرت برای کسب دانش است که روز به روز آمار و ارقام اين موج بيشتر می شود.»
به گفته این استاد جامعه شناسی: «موج مهاجرت تجارت مربوط به کسانی است که در ايران نمی توانند آزادانه تجارت کنند و دست به مهاجرت می زنند، موج بعدی مربوط به مهاجرت هنرمندان است که اساسا حجم خيلی بالايی را تشکيل می دهد و موج بعدی هم مهاجرت مقامات حاکمیت است، لايه هايی که در دهه ۶۰ و ۷۰ در حاکميت مدير بودند و در دهه ۹۰ حاکميت آنها را تحمل نکرد و دست به مهاجرت زدند و بالاخره موج مهاجرين حوادث و اتفاقات طبيعی و محيط زيستی مثل موج مهاجرت به دنبال زلزله بم که در ايران رخ داد.»
در سه سال گذشته و به دنبال سرکوب های پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران، موج پناهندگی زیادی هم از ایران شکل گرفته و افراد برای فرار از تعقیب قضایی و شکنجه، از ایران خارج شده اند.
دفتر پناهندگان سازمان ملل از درخواست پناهندگی بیش از 7600 هزار ایرانی درشش ماه اول سال پیش خبر می دهد. درنیمه اول سال پیش، تعداد کسانی که از کشورهای صعنتی جهان درخواست پناهندگی کرده‌اند، نسبت به سال پیش ازآن 17 درصد افزایش داشته است. این گزارش گفته بود که از 7600 پناهجوی ایرانی بیش از 3000 نفر از کشورهای اروپایی درحواست پناهندگی کرده اند. “
