گفت‌و‌گو با مدیر عامل انجمن بیماران هموفیلی ایران
بحران تحریم ایران توسط آمریکا و غرب حالا به دارو و درمان رسیده استاین در حالی‌ست که تحریم‌کنندگان، دارو و خدمات پزشکی را در شمار کالاهای تحریمی نمی‌دانند اما تحریم بانک‌های ایران از جمله بانک مرکزی، امکان خرید مواد پزشکی و دارویی را بسیار سخت کرده است
این وضعیت، به گفته رییس بنیاد بیماری‌های خاص ایران، باعث شده که برخی داروها کمیاب و بعضی کارخانه‌های داروسازی نیز تا یکی دو ماه آینده تعطیل شوند
فاطمه هاشمی رفسنجانی، این مسئله را در نامه‌ای به بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، متذکر شده و نسبت به کمبود برخی داروها در ایران ابراز نگرانی کرده است.
در این نامه که تارنمای ” رادیو زمانه” آن را به نقل از تارنمای “آفتاب‌نیوز” منتشر کرده است، فاطمه هاشمی رفسنجانی نوشته که “اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران” باعث شده تا واردات دارو به ایران دچار وقفه” شود.
از سوی دیگر به گزارش خبرگزاری “ایلنا”، کمبود دارو، جان بیماران هموفیلی در ایران را به خطر انداخته و به همین دلیل، هیات مدیره انجمن بیماران هموفیلى ایران، در نامه‌اى سرگشاده به رییس فدارسیون جهانى هموفیلى و رییس سازمان بهداشت جهانى، در رابطه با اثرات تحریم اقتصادى ایران بر به خطر افتادن سلامت بیماران، هشدار داده است. هیات مدیره انجمن هموفیلى ایران در این نامه از این دو مقام بین‌المللى درخواست کرده که با پی‌گیرى این موضوع، امکان دست‌رسى بیماران را به داروهاى مورد نیازشان فراهم کنند
برای اطلاع دقیق‌تر از تاثیر تحریم‌ها بر وضعیت بیماران خاص و به‌خصوص بیماران هموفیلی، با احمد قویدل، مدیر عامل انجمن بیماران هموفیلی که سازمانی مردم‌نهاد است، گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
آقای قویدل، آیا تحریم‌ها بر وضعیت بیماران خاص اثر گذاشته است؟
بله! از اساس تحریم‌ها با توجه به گستردگی‌شان اثرات مشخصی در جامعه ما داشته‌اند. اتحادیه اروپا و آمریکا آن‌قدر تحریم‌ها را گسترده کرده‌اند که حالا شامل بانک مرکزی هم شده و این مسئله این ادعا را که داروها شامل تحریم نیستند کاملا منتفی کرده است. گر‌چه وزارت امور خارجه آمریکا در سایت خود اعلام کرده و سندی را قرار داده که بر اساس آن دارو مشمول تحریم نیست و شرکت‌ها را مجاز به انجام معاملات در زمینه داروها دانسته، اما با این وضعیت این موضوع کاملا منتفی است. در واقع دارو کالایی است که باید از کشورهای اروپایی و آمریکایی خریداری شود و پولش باید پرداخته شود اما این امکان در عمل وجود ندارد. چون بانک‌ها تحریم‌اند، دارو هم مشمول تحریم شده.یعنی حرکتی که آمریکا و کشورهای اروپایی شروع کرده‌اند، جان انسان‌ها را هدف گرفته.
به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد، شما چه موضعی درقبال مساله تحریم‌ها دارید؟
ما به عنوان یک سازمان غیر‌دولتی معتقدیم که فارغ از منازعات دولت‌ها، مساله تحریم یک حرکت ضد بشری است. حتی در بزرگ‌ترین جنگ‌ها هم بیماران مشمول درگیری دول متخاصم نشده‌اند و نباید هم بشوند.
آیا بیماران هموفیلی در ایران در زمینه دارو مشکلی پیدا کرده‌اند؟
بیماران هموفیلی به فاکتورهای انعقادی نیاز دارند؛ یعنی داروهایی که از خون تهیه می‌شوند یا به صورت سنتتیک ساخته می‌شوند. بزرگ‌ترین تولید‌کننده این داروها آمریکا و کشورهای اروپایی هستند. وقتی بانک‌ها مشمول تحریم گسترده شوند، عملا همه داروها ورودشان به کشور مشکل می‌شود. کمبودهای سه ماه گذشته، سلامت بیماران هموفیلی را واقعا به مخاطره انداخته چون بیمار هموفیلی اگر دارو در اختیارش نباشد، حداقل بلایی که سرش می‌آید انواع معلولیت‌هاست که جبرانش غیرممکن است و اثرش بازگشت‌ناپذیر. تحریم‌ها به نوعی سلامت بیماران ما را به خطر انداخته است
فکر می‌کنید کشورهای تحریم‌کننده از عواقب این تحریم‌ها بر سلامت بیماران آگاهند؟
در عصر پیشرفت و تمدن و ارتباط آدم‌ها با یکدیگر، برای ما باور کردنی نیست که سلامت آدم‌ها بازیچه منازعات سیاسی و گروگان‌گیری سیاسی شود. ما به‌عنوان یک سازمان غیر‌دولتی، منطقی برای این موضوع نمی‌بینیم. کشورهای تحریم‌کننده توضیحی برای مردم خود ندارند. بعید است خانم اشتون نداند زنانی که مشکل انعقادی دارند، اگر دارو نداشته باشند ممکن است ماهانه دچار چه مشکلاتی شوند. یک خانم باردار با این مشکل، ممکن است دچار خطر مرگ شود.
فکر می‌کنید چه راهکاری برای خارج کردن داروها از تحریم وجود دارد؟
اگر کشورهای تحریم‌کننده اعتقاد دارند که دارو شامل تحریم نیست، باید خط سبزی را برای در اختیار قرار دادن دارو تعریف کنند نه این‌که به صورت مبهم و با به کار بردن کلماتی مثل دارو شامل تحریم نیست، موضوع را منحرف کنند. چندی پیش یکی از معاونان وزرات بهداشت، مصاحبه کرده و گفته که کیت‌های تشخیصی خون هم در سازمان انتقال خون مشمول تحریم شده. این سازمان داوطلبانه خون مردم را جمع‌آوری می‌کند. چرا باید این کیت‌ها تحریم شوند؟ این مسایل روز به روز دایره را بر مردم تنگ‌تر می‌کنند.
آیا تحریم‌ها بر قیمت داروها هم اثر گذاشته؟
خوشبختانه در ایران توجه به بیماران خاص جدی است. مثلا بیماران زیر درمان هموفیلی، از قانون داروهای رایگان و با سوبسید برخوردارند. به‌عنوان مثال یک دارو که قیمت واقعی‌اش ۲۵۰ هزار تومان است، به رایگان در اختیار بیمار هموفیلی قرار می‌گیرد یا دارویی که ۴ میلیون تومان است و ممکن است بیماران با وزن ۶۰ تا ۷۰ کیلوگرم، در طول روز ۱۰ تا ۱۲ تا از این دارو را مصرف کنند، آن را رایگان دریافت می‌کنند. اما مثلا در مورد بیماران سرطانی که در حمایت کامل نیستند، فشار مالی هم اضافه می‌شود. داروهای هموفیلی، ام‌اس، تالاسمی و … تنها با کمبود مواجه می‌شوند.
انجمن هموفیلی الان چه کاری برای مقابله با این موضوع انجام می‌دهد؟
ما معمولا درخواست‌های خود را از دولت مطرح می‌کنیم. در شرایط کنونی هیات مدیره ما تنها می‌تواند اعتراض کند. در هفته اول مرداد، اطلاعیه و نامه‌ای خطاب به رییس سازمان بهداشت جهانی و رییس فدراسیون جهانی هموفیلی منتشر کردیم و نسبت به تحریم‌های گسترده و فشار بر بیماران اعتراض کردیم. ما در حال پیگیری هستیم و از طریف دوستانی که در اروپا و آمریکا داریم هم می‌کوشیم صدای‌مان را برسانیم. اعتقادمان این است که اگر فشارها ادامه پیدا کند، عملا کاری از ما برای بیماران بر‌نخواهد آمد. بیماران اولین مراجعه‌شان به ماست و این مساله راه فعالیت ما را در عمل سد می‌کند. ما الان تعریف فعالیت‌مان را این قرار داده‌ایم که اعتراض‌ها را منتقل کنیم.
تحریم‌ها چه اثری بر ذات فعالیت شما به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد گذاشته است؟
کار ما اصلا معنایش را از دست می‌دهد. اگر دست‌رسی به دارو نباشد ما عملا خدمات دیگرمان تعطیل می‌شود. بیماری که درد می‌کشد، نیازی به خدمات رفاهی ندارد چون بیمار هموفیلی اول باید خونریزی‌اش کنترل شود. وضعیت روز به روز بدتر می‌شود. الان یک ماه است اعمال جراحی بیماران هموفیلی متوقف شده. مثلا اگر کسی عمل جراحی مفصل داشته باشد، وزارت بهداشت توصیه می‌کند این عمل به بعد موکول شود. حالا و در این شرایط دیگر مطالبه ما از دولت نیست بلکه مطالبه‌ای بین‌المللی است که امیدواریم توسط افکار عمومی به‌خصوص در آمریکا و کشورهای اروپایی شنیده شود.
