عرصه سوم: نوروزی دیگر فرا رسید و طبیعت دوباره سبز شد. نوروز در تاریخ ایران سابقه‌ای کهن دارد. نوروز شناسنامه‌ی مردمی است که هویتی واحد دارند اما در عین حال، خصوصیات فرهنگی آنان از جمله زبان، گویش، رسوم و حتی مذهب متفاوت است.
نوروز را در بیشتر کشورهای خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان جشن می‌گیرند. جغرافیای پهناور نوروز و همزمانی آن با بهار طبیعت در نیمکره‌ی شمالی و پیشینه‌ی باستانی آن و تأکید این جشن بر نوع‌دوستی و مهرورزی در میان جهانیان، باعث توجه سازمان ملل متحد و دیگر کشورها به نوروز شد. در ۱۰ مه سال ۲۰۱۰ میلادی، مجمع عمومی سازمان ملل با گذراندن قطعنامه‌ای نوروز را به خاطر بزرگداشت آن توسط بیش از ۳۰۰ میلیون تن در بیش از ۱۱ کشور جهان به رسمیت شناخت. (رجوع کنید به نوروز، ویکی‌پدیا)
در برخی جاها نیز با وجود رسمی نبودن هر ساله شمار زیادی از مردم مراسمات نوروز را برگزار می‌کنند. همانند سوریه که جشن نوروز نزد کردهای ساکن سوریه از اعتبار و احترام ویژه‌ای برخوردار است. این جشن امروزه یکی از جشن‌های بنیادین آسیا شناخته می‌شود. نوروز در ۹ کشور جمهوری آذربایجان،ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قزقیزستان، و آلبانی با همین نام تعطیل رسمی است.
این گزارش در چند قسمت به بخشی از آداب و رسوم اقوام ایرانی در نوروز می‌پردازد. در واقع این گزارش کوشیده است تا از لا‌به‌لای وبلاگها و سایت‌های محلی، برخی از این آداب و رسوم را نزد آذری‌ها، بختیاری‌ها، بلوچ‌ها، ترکمن‌ها،عرب‌ها،کردها، گیلک‌ها و مازنی‌ها که هر یک با سنت های خاص خود به استقبال بهار می‌روند را بازنگری کند.
نوروز در فرهنگ آذری‌ها
به باورآذری‌ها، نوروز از ابداعات کشاورزان اولیه است. آنها معتقدند با تکامل عقلی انسان، کشاورزی به وجود آمد. بعدها این کشاورزان در دوران سلطنت سلسله اشکانیان که ترک تبار بودند در فصل بهار، چند روز پیش از«نوروز» در صحن دربار، ١٢ ستون از خشت خام برپا می‌کردند و بر بالای هر ستون نوعی از غلات مانند گندم، جو، ماش، عدس، ذرت و غیره را می رویاندند تا بدانند در سالی که در پیش است کدام یک بهتر می روید و محصولش فراوان‌تر است.
از چیزهایی مردم آذربايجان در سفره هفت‌سین می‌گذارند سمنو است. سمنو تنها به معنای سرسبزی و طراوت نیست بلکه به معنای برکت نیز می‌باشد. سمنو، به عنوان لذیذ ترین غذا در عید نوروز می باشد و بعد از طبخ، آن را در میان خویشاوندان و همسایه‌ها تقسیم می‌کنند.
همچنين سمنو در میان آنها عامل تداوم بخش نسل‌ها شناخته می‌شود. رسمی است که در زمان نوروز سمنو را در میان زنانی که دارای اولاد نمی‌شوند می‌گردانند و می‌گویند: “آی بونو گؤیردن تانری، بو گلینی ده گؤیرت، آرزوسونا کاما یئتیر. مطلبینه، مورادینا چاتدیر. عهدینی اومیدینی بیتیر(ای خدایی که این سمنو را بارور کردی این عروس را هم بارور کن، آرزویش را اجابت کن، به خواسته‌اش برسان، به امیدی که دارد برسان)”. در مراسم سمنو آذربایجان موسيقی هم اجرا می‌شود.
استقبال از نوروز
درمیان مردم آذربایجان رسم بر این است پیش از رسیدن نوروز پوشاک نو خریده به خانه و حیاط سر و سامان داده فرش و پلاس نو بافته و به استقبال نوروز می‌روند. در رابطه با عید نوروز جای مهمی به اعتقادات و فال‌ها داده می‌شود به‌طوری‌که در شب چهارشنبه سوری دختران نو رسیده در ته دل فالی گرفته و و مخفیانه پشت درنیمه باز به انتظار ایستاده و اگر در این هنگام حرف خوب وموافقی بشنوند آرزویشان برآورده شده و اگر حرف نامناسبی می‌شنیدند نیتشان عملی نمی‌شده است بنابراین برمبنای آیین عید ،مردم از بدگویی و حرف نامناسب دوری می‌جویند.
آيين نوروزی
مراسم عید در آذربایجان از روز سه شنبه (چهارشنبه سوری) آغاز مي‌شود. در این روز مردم در حیاط خانه‌ها یا در محله‌ها، آتش روشن می‌کنند یا تفنگ‌ها و با گلوله‌های مخصوص به تیراندازی می‌پردازند و همه‌جا را روشن مي‌سازند وهر کس به اندازه توانایی اش از روی آتش مي‌پرد و مي‌گوید همه دردها و رنج‌هایم بر روی آتش ریخته شود.
بچه‌ها مراسم عید نوروز را با شوق بیشتری برگزار مي‌کنند آنها نوروز را تبدیل به یک عید کودکانه مي‌کنند. آنها با تخم مرغ‌هاي رنگ کرده با هم مسابقه می‌دهند و به ترتیب از روی آتش می‌پرند. در بعضی از روستاها بازی‌های مخصوص عید به صورت ایلی و دسته‌جمعی برگزار می‌شود و بازی‌هایی مانند کوسا، گود و به صورت تئاتر به نمایش در می‌آید و از جنگ بین خروس‌ها و یا سنگ‌ها هم به حالت تفریحی استفاده می‌شود.
در چهارشنبه‌سوری پس از خاموش‌شدن آتش‌ها بر سر سفره عید می‌نشیند و سپس مراسمی مانند پاییدن در، از در و دیوار کیسه و کلاه انداختن به اجرا در می‌آید. دختران جوان در را می‌پایند و اولین جمله‌هایی را که می‌شنوند، تفسیر می‌کنند. در عین حال فال انگشتر، حنا بستن، پوشیدن لباس پسر از طرف دختران و رفتن به خانه همسایه از صحنه‌های دیدنی این مراسم است.
از صبح روز چهارشنبه به کنار چشمه‌ها و رودخانه می‌روند، از روی آنها می‌پرند، آب چشمه به منزل می‌آورند و حتی حیواناتشان را در آب چشمه سیراب می‌کنند که این مراسم در بعضی از روستاها واجب و ضروری شمرده شده و از آن به عنوان خیر و برکت یاد می‌کنند.
در عیدنوروز دیدار بزرگان خانواده و خویشان وبستگان زیارت قبور و دیدار خانواده‌های داغدار از جمله مراسمی است که اهمیت فراوانی به آن داده می‌شود.
