عرصه سوم: سازمان گزارشگران بدون مرز با انتشار گزارشی “سپاه”، “شورای عالی فضای مجازی” و “کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه” را سه نهاد اصلی سرکوب اینترنت در ایران معرفی کرده است.
در این گزارش مسدود سازی، کنترل بر شرکت‌های خدمات دهنده اینترنت، رصد و مهار ارتباطات، حمله‌های سایبری، بازداشت و زندانی کردن وبلاگ‌نویسان و شهروند وب‌نگاران، اعمالی رایج در ایران توصیف شده است.
در این گزارش به اختصار اشاره‌ای به ترکیب و کارکرد این نهادها شده است. بر‌این اساس، شورای عالی فضای مجازی به دستور آیت‌الله سید علی خامنه‌ای در تاریخ ١٧ اسفند سال ۱۳۹۰ تشکیل شد و یکی از هدف‌های تاسیس این شورا برنامه‌ریزی و هماهنگی به ,منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از شبکه جهانی اینترنت اعلام شده است.
این شورا متشکل است از اعضای حقوقی : رئیس جمهور(رئیس شورا)، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضائیه، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم تحقیقات و فناوری، وزیر اطلاعات، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و اعضای حقیقی که متشکل از برخی متخصصان نزدیک به نظام و نهادهای امنیتی هستند : حمید شهریاری، سیدجواد مظلومی، مسعود ابوطالبی، کامیار ثقفی، دکتر رسول جلیلی، محمد سرافراز و علیرضا شاه میرزایی و مهدی اخوان بهابادی.
کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نیز در سال ١٣٨٨ و بنا بر ماده ٢٢ قانون جرایم رایانه‌ای که در همان سال به تصویب رسیده بود تشکیل شد. ریاست آن را دادستان کل کشور بر عهده دارد و اعضای آن عبارتند از : وزیر یا نماینده از وزارت‌خانه‌های اطلاعات، فرهنگ و ارشاد اسلامی،دادگستری،ارتباطات و فناوری اطلاعات، علوم تحقیقات و فناوری،آموزش و پرورش، دو نماینده مجلس، یکی متخصص در امر فناوری اطلاعات و ارتباطات به انتخاب کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی و یکی از کمیسیون قضائی و حقوقی،رئیس سازمان تبلیغات اسلامی،رئیس سازمان صدا و سیما، نماینده دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، فرمانده نیروی انتظامی.
این کارگروه از آغاز کار خود تاکنون دستور مسدود شدن موقت یا دائمی صدها سایت را صادر کرده است. این نهاد بر روی سایت خود شهروندان را تشویق به « لو» دادن سایت‌های ” مجرمانه ” می‌کند و اعلام کرده است که «تاکنون قریب نیم میلیون گزارش مردمی از مشاهده محتوای مجرمانه و درخواست پالایش تارنماهای مختلف به این دبیرخانه واصل و جهت بررسی به کارشناسان مربوطه ارجاع گردیده است.
در این گزارش همچنین به تلاش این دو نهاد برای اجرای پروژه اینترنت حلال اشاره شده است. گزارشی که به گفته گزارشگران بدون مرز از حمایت رهبر جمهوری اسلامی برخوردار است و از سوی دولت حسن روحانی نیز مورد تایید قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش سپاه در امر سانسور آنلاین و سرکوب شهروند وب‌نگاران بیشترین دخالت را دارد. در این گزارش آمده است:”مرکز بررسی جرایم سازمان یافته نهادی غیر‌قانونی است که از سوی سپاه در فروردین ١٣٨٨ تاسیس شده است. این مرکز یکی از شاخههای و رسانه‌ای علنی سپاه پاسداران در امر سرکوب آنلاین است.”
در ادامه این گزارش آمده است:”در پی خصوصی سازی عرصه ارتباطات در ایران، در سال ١٣٨٨ شرکت مخابرات ایران، اصلی‌ترین شرکت ارتباطاتی و بزرگ‌ترین شرکت خدمات دهنده ایتنرنت کشور به تملک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد. شرکت مخابرات به گفته مسوولان‌اش اقدام به مسدودسازی سایت‌های اطلاع رسانی می‌کند. هزاران سایت و میلیون‌ها صفحه امروز در ایران مسدود و در دسترس نمی باشند.”
در تفصیل گزارش گزارشگران بودن مرز به جزییات بیشتری به نقش سپاه اشاره می شود. ” بنا بر شهادت بسیاری از زندانیان محبوس شده در این بند، نگاهداری دراز مدت در انفرادی‌های و شکنجه برای بدست آوردن «اعتراف» روشی رایج در این بند است.”
نمونه این ادعا وضعیت ، وحید اصغری وب‌نگاری است که به هنگام بازداشت ٢٥ سال داشت و دانشجوی رشته مهندسی انفورماتیک در هند بود.
وی در تاریخ ٢٢ اردیبهشت ١٣٨٧ در فرودگاه تهران دستگیر شد و به مدت هفت ماه پس از دستگیری در سلول‌های انفرادی نگاهداری و برای اعترافات اجباری و پذیرش اتهامات مختلف تحت شکنجه قرار گرفت. تنها «جرم» او که همچنان در وضعیتی نابسامان در زندان بسر می‌برد، میزبانی سایت‌های برخی از مخالفان نظام بود.
این گزارش تاکید کرده سپاه پاسداران به شکل موازی دارای شاخههای متعدد تخصصی در امر سرکوب است. بخش اطلاعات سپاه همطراز وزارت اطلاعات دولت است و در زندان اوین بند 2 الف را در اختیار خود دارد. این بند منطقه‌ای خارج از نظارت قانونی» است. به این سه نهاد می‌توان پلیس فتا ( پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات) را نیز که از جمله نیروهای سرکوب اطلاع رسانی است، اضافه کرد.
گزارش گزارشگران بدون مرز نشان می دهد 4 نهاد اشاره شده پس از حوادث مربوط به انتخابات 88 تاسیس شده و این خود نشانه نقش مهم اینترنت در برقراری ارتباطات میان شهروندان در غیاب رسانه‌های آزاد دارد.
