AS-logologo-fa-stickyAS-logoAS-logo
  • صفحه اصلی
  • عرصه سوم – افغانستان
    • درباره عرصه سوم
    • پادکست و چندرسانه ایی
  • مرکز بنی‌آدم
    • درباره بنی‌آدم
    • چرا بنی‌آدم؟
    • نه به تبعیض
    • مقالات بنی آدم
  • درباره ما
    • درباره عرصه سوم
    • تاریخچه
    • اهداف و چشم انداز
    • مدیران و مشاوران
    • همراهان ما
    • ارزش‌های اخلاقی
    • تماس با ما
  • انتشارات
    • گزارش‌ها
    • کتاب
    • بیانیه‌ها
  • پروژه ها
    • درصحن
    • اطلس جامعه مدنی
    • شورای نگهبان
      • پروفایل اعضای شورای نگهبان
      • پادکست
      • ویدیو
      • اینفوگرافیک
      • تایم لاین
      • هیئت نظارت
      • مجامع مشورتی
      • تفسیر قانون اساسی
      • درباره پروژه
    • کابینه دوازدهم
      • درباره «کابینه»
      • پروفایل اعضای «کابینه»
      • اینفوگرافیک «کابینه»
      • منابع «کابینه»
    • گزارش بنیادها
    • بودجه ایران
      • بودجه ۹۸
    • آموزش
      • سوفیا ۲۰۱۱
      • بروکسل ۲۰۱۳
  • چندرسانه‌ای
    • ویدیو
    • اینفوگرافیک
    • پادکست
  • مقالات
    • نه به تبعیض
    • کویید۱۹
      • ایران زیر سایه کرونا
    • دیده بان جامعه مدنی
    • سمن
    • مصاحبه
    • محیط زیست
    • زنان
    • اقلیت‌ها
language
  • English
✕

بازگشایی خانه سمن ها، مطالبه ای مهم از روحانی

سپتامبر 16, 2013
مجموعه ‌ها
  • اخبار سمن
  • دیده بان جامعه مدنی
برچسب‌

    اولین نمایشگاه توانمندی های سازمان های مردم نهاد شهر تهران سال 87 آیا کلید روحانی در این خانه را می گشاید؟

    عرصه سوم- حمید مافی: جامعه مدنی ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری 92 امیدوار شده است. امیدوار به این‎که بار دیگر فضای امنیتی حاکم بر جامعه رخت بربندد و امکان فعالیت جمعی سازمان یافته در قالب نهادهای مدنی فراهم شود. تشکل‎های دانشجویی  و کارگری به طور خاص امیدوارند که  وزارتخانه های اطلاعات، علوم  و کار از فشارهای امنیتی بکاهند و نهادهای مدنی نیز این انتظار را  از  وزارتخانه کشور، ارشاد و اطلاعات دارند تا به نگاه امنیتی به نهادهای مدنی پایان دهند. آیا این امیدواری ثمر می‎دهد و دولت یازدهم، بار دیگر امکان فعالیت برای نهادهای مدنی و تشکل‎های غیردولتی را فراهم می‎کند یا همه این نگاه‎های خوشبینانه در فاصله‎ای کوتاه رنگ می‎بازد و فعالان مدنی همچنان با محدودیت روبرو خواهند شد؟ رویکرد نهادهای مدنی در این باره چه خواهد بود و چه استراتژی برای پیشبرد اهداف خود پی خواهند گرفت؟ آیا سازمان‎های غیردولتی دوباره مسیر نزدیکی به دولت را پیش خواهند گرفت یا از گذشته درس گرفته و راهی برای استقلال خود می‎یابند؟

    بازگشایی دوباره خانه سینما، وعده‎ها و عمل سرپرست وزارت‎خانه علوم و تحقیقات و فناوری در همین دوره کوتاه و زمزمه بازگشایی انجمن صنفی روزنامه‎نگاران، فضای امیدواری در عرصه عمومی ایران را تشدید می‎کند، اما این امیدواری تا کجا ادامه خواهد یافت و راه برای همه سازمان‎های غیردولتی هموار می‎شود؟

    دوران سرکوب

    دولت در هشت سال گذشته پروژه سرکوب و زمین‎گیر کردن سازمان‎های غیردولتی را در پیش گرفت. آن‎چه که دولت در پیش گرفته بود، جایگزینی نهاد مسجد به جای سازمان های غیردولتی بود. نخستین بار محمدعلی رامین از دولت خواست تا مسجد را جایگزین نهادهای غیردولتی کند.

    دولت و حاکمیت نیز همزمان با آن‎که مانع فعالیت نهادهای مدنی شد، فعالان سازمان‎های غیردولتی را بازداشت و پروژه بدنام کردن آنان را دنبال کرد، اقدام به تاسیس سازمان‎های غیردولتی دولت ساخته کرد. نهادهایی که با رویکرد فعالیت‎های مذهبی و از دل مساجد بیرون آمدند. حمایت دولتی از سازمان‎های غیردولتی منتقد را قطع کرد و در نهایت نیز حکم به تعطیلی و توقف فعالیت خانه‎تشکل‎های غیردولتی در سراسر کشور داد. همزمان با اقدامات دولت علیه سازمان‎های جامعه مدنی، آئین‎نامه فعالیت نهادهای غیردولتی نیز مورد بازنگری قرار گرفت و محدودیت‎های بیشتری برای فعالیت نهادهای مدنی در نظر گرفته شد.

    اگرچه با اعتراض فعالان مدنی، بررسی این آئین نامه متوقف شد اما تغییری در رویکرد دولت در مواجهه با سازمان‎های غیردولتی به وجود نیامد. آن‎چه که در سال‎های گذشته بر فضای عمومی ایران و به ویژه سازمان‎های غیردولتی حاکم شد را می‎توان یک نگاه امنیتی و جامعه مدنی ستیز خواند.

    همین نگاه امنیتی به بازداشت و محکومیت فعالین سازمان‎های غیردولتی به اتهام تلاش آنان برای انقلاب‎های رنگی و براندازی انجامید. دولت به جای آن‎که از توان نهادهای مدنی برای پیشبرد برنامه‎های توسعه بهره بگیرد، آن‎ها را دشمن خود و حاکمیت پنداشت.

    دوران پس از سرکوب

    خانه تشکل‎های غیردولتی ایران یک نهاد هماهنگ کننده و مجمع سازمان‎های غیردولتی سراسر کشور به شمار می‎آید. این خانه از نمایندگان خانه‎های استانی شکل گرفته و خانه‎های استانی نیز از دل سازمان‎های غیردولتی محلی تشکیل شده است.

    ساختار خانه‎ تشکل‎های غیردولتی این‎گونه است که هر دو سال یک بار در مجمع عمومی نمایندگان سازمان‎های غیردولتی محلی اعضای شورای مرکزی این خانه را انتخاب می‎کنند و خانه نقش هماهنگ کننده میان نهادهای غیردولتی و همچنین سیاستگذاری و برنامه ریزی برای تسهیل فعالیت سازمان‎های غیردولتی، توانمندسازی نهادهای غیردولتی، تبادل تجربه میان سازمانی  و … را بر عهده خواهد داشت.

    تا سال 1385 خانه تشکل‎های غیردولتی در همه استان‎های ایران شکل گرفته بود و در برخی از استان‎ها به تناسب تعداد تشکل‎های غیردولتی در شهرستان‎ها، خانه‎های شهرستانی نیز تشکیل شد. اما نگاه امنیتی دولت، راه را بر ادامه فعالیت سازمان‎های غیردولتی بست و از سال 86 از ادامه فعالیت خانه تشکل‎های غیردولتی جلوگیری کرد. حال با توجه به وعده‎ها و برنامه‎های دولت یازدهم، باید گام عملی برای رفع محدودیت و ممنوعیت از فعالیت سازمان‎های غیردولتی برداشته شود و شاید عملی‎ترین گام بازگشایی خانه تشکل‎های غیردولتی در سراسر کشور است.

    سازمان‎های غیردولتی در دوران پسا سرکوب

    اگر چه دولت وظیفه دارد و باید موانع امنیتی  پیش‎روی سازمان‎های غیردولتی را بردارد، اما سازمان‎های غیردولتی نیز با توجه به تجربه گذشته در دولت احمدی‎نژاد و خاتمی باید راهکارهایی برای استقلال از دولت بیابند. در میان سازمان‎های غیردولتی، به ویژه آن گروهی که پس از دولت خاتمی و تحت حمایت سازمان ملی جوانان تشکیل شدند، تعداد اندکی از دولت مستقل ماندند.

    یکی از آسیب‎های درونی سازمان‎های غیردولتی در این دوران، نزدیکی بیش از حد آنان به دولت و گروه‎های سیاسی نزدیک به قدرت بود. به گونه‎ای که برخی از این سازمان‎ها به شاخه جوانان احزاب سیاسی یا نهاد همسو با آن تبدیل شدند.

    شاید اصلی‎ترین دلیل این نزدیکی را بتوان امکان برخورداری بیشتر از منابع مالی دولتی دانست. وابستگی مالی سازمان‎های غیردولتی به دولت، از جمله آسیب‎های همیشگی این نهادها بوده و هست. در دوره جدید اکنون در دوره جدید انتظار می رود سازمان‎های غیردولتی ضمن تاکید بر مطالبات خود از دولت  از نزدیکی بیش از حد به آن خودداری کنند. آن‎ها نباید فراموش کنند که نقش و کارویژه‎شان در جامعه، نظارت و دیده‎بانی و در زمان‎هایی که شرایط ایجاب کند، فشار بر دولت به نفع جامعه و شهروندان است.

    تبدیل سازمان‎های غیردولتی به بازوی اجرایی دولت به دلیل برخورداری از منابع مالی، تفاوتی با پروژه نهادسازی دولتی در عرصه سازمان‎های غیردولتی ندارد و این سازمان‎ها را به نهادهای شبه دولتی تبدیل خواهد کرد.

    بازخوانی انتقادی تجربه سازمان‎های غیردولتی در دولت خاتمی یکی از وظایف پیش‎روی این سازمان‎ها در دوره جدید است. از دل این بازخوانی سازمان‎های غیردولتی می‎توانند راهکارهای تازه برای فعالیت در دوران جدید بیابند. اما پیش از همه این‎ها، سازمان‎های غیردولتی باید خواسته خود را برای بازگشایی خانه تشکل‎های غیردولتی در سراسر کشور به دولت جدید تحمیل کنند.

    اکنون با توجه به وعده‎ها و برنامه‎های دولت جدید، باید نگاه امنیتی به سازمان‎های غیردولتی و نهادهای مدنی کنار گذاشته شود و موانع قانونی و محدود کننده فعالیت نهادهای مدنی کنار گذاشته شود. دولت یازدهم باید آئین‎نامه فعالیت سازمان‎های غیردولتی را به نفع فعالان مدنی بازنگری کند و نگاه دشمن‎گونه به آن‎ها را کنار بگذارد. شاید بازگشایی خانه تشکل‎های غیردولتی را بتوان اصلی‎ترین گام دولت برای آغاز یک نگاه مثبت به سازمان‎های غیردولتی دانست.

    اشتراک‌گذاری

    پست های مرتبط

    Image by Kamran Ashtary copyright 2025
    مارس 27, 2025

    سایه‌های ماندگار تروما: درک تأثیر سرکوب رژیم جمهوری اسلامی ایران بر قربانیان داخل و خارج از ایران


    بیشتر بخوانید
    فوریه 17, 2025

    تروما جمعی به‌عنوان مانعی برای دموکراسی در ایران


    بیشتر بخوانید
    سپتامبر 18, 2023

    سال مخالفت‌ و سرکوب در ایران: چگونه کشته شدن یک زن باعث قیام سراسری شد


    بیشتر بخوانید

    حمایت از ما

    کمک شما تضمین کننده ادامه فعالیت سازمان عرصه سوم است، سازمانی متشکل از نویسندگان، هنرمندان، روزنامه نگاران و محققانی که می توانند در راستای تحقق مطالبات مدنی فعالیت‌های چشم‌گیری انجام دهند. 

    شبکه‌های اجتماعی

    برچسب‌ها

    استیضاح اعتراض اعدام انتخابات اوین ایران بودجه بودجه ۹۸ بیانیه تجمع جامعه مدنی حصر حقوق حقوق بشر حقوق شهروندی خشونت خیریه درصحن دولت رسایی رضا حاجي حسيني روحانی زنان زندان سمن سمن ها سمن‌ها شهرداری شوراها شورای شهر عرصه سوم قانون لاریجانی مجلس محمدرضا سرداری محیط زیست مدنی مطهری معلمان نرگس محمدی نعیمه دوستدار نمایندگان ویروس کرونا کارگران کتاب
    تمامی حقوق متعلق به پایگاه عرصه سوم می‌باشد
    language
    • English